Tekst: Joosje Campfens Input: Geert Kloppenburg
Tot halverwege de vorige eeuw woonden gezinnen van zeven personen op zestig vierkante meter. Aan het begin van de avond stond de boerenkool op tafel te dampen en werd er geruzied om een ‘stukkie’ rookworst. Tegenwoordig wordt zo’n zelfde appartement betrokken door twee mensen die muren doorbreken om een ruime woonkeuken te creëren. Waar dan de spiksplinternieuwe pannenset ongebruikt in de kast blijft staan omdat er helemaal niet gekookt gaat worden maar Ethiopisch besteld. En zodra er gezinsuitbreiding komt, ruilen velen de ‘vieze’ stad en de relatief kleine woning in voor meer ruimte en groen in de ‘buitenwijken’ van de Metropoolregio Amsterdam (MRA), zoals Zaanstad, Almere of Haarlem.
Begin van de Metropoolregio Amsterdam
Door de sterke aantrekkingskracht van de Metropoolregio werden dorpen steden en die steden dijden uit, over de grachten en stadsmuren heen. Drooggelegde polders werden bebouwd en eilanden opgespoten. Dat was nodig omdat de gemiddelde inwoner van de MRA de afgelopen decennia rijker werd. Hij neemt, waar het budget het toelaat, meer eigen ruimte in door groter te gaan wonen en meerdere auto’s te bezitten. Echter, de ruimte om te wonen en te leven neemt niet toe. Ook niet in de historische binnenstad van bijvoorbeeld Amsterdam, Haarlem of Uithoorn. Behalve als het afbreken van monumenten een optie wordt, dan is er weer plek voor hoogbouw, of auto- luwe woonwijken.
Naar elkaar toe
In 1990 woonden er nog maar 1,2 miljoen mensen in de MRA en stond dat jaar de teller op 4,2 miljoen toeristen. Binnen de Haarlemmermeer breidden met name Hoofddorp en Schiphol Airport uit. De 33 gemeenten rondom Amsterdam groeiden zowel in de lengte als in de breedte naar elkaar toe. De Metropoolregio Amsterdam werd eind 2007 officieel geboren.
De Metropoolregio Amsterdam
Weiland werd woonwijk
Leeg terrein werd ingeruild voor de woningbouw van onder andere Nieuw-West, Het Gooi, Amstel Meerlanden, Zaandam en de agglomeratie Haarlem. In sneltreinvaart zijn verpauperde wijken of gebouwen met de grond gelijk gemaakt. Weilanden en industrieterreinen werden woonwijk, asfalt of hotelaccommodatie. Er verrezen appartementencomplexen waarbij de begane grond gebruikt wordt voor sportschool, kantoor of kinderopvang.
Verdubbeling inwoners verdrievoudiging toerisme
Als het 2016 is, is het aantal inwoners gestegen naar 2,4 miljoen en wandelen er dat jaar circa 12 miljoen toeristen langs de grachten van Amsterdam, door De Keukenhof en rond bij de Zaanse Schans. Alle gemeenten zijn voortdurend op zoek naar hoe de ruimte benut kan worden voor bebouwing. Amsterdam bijvoorbeeld is nieuw (bouw)grondgebied aan het ontwikkelen. Voor 2025 zullen er 50.000 woningen gebouwd worden, plus tienduizenden woningen voor 2040 in het gebied dat ‘Havenstad’ heet. Rondom het IJ komt overal bebouwing. Zoals op NDSM in Amsterdam-Noord komen woningen en appartementencomplexen aan dit water. Naast de opgespoten eilanden en bebouwde eilanden van IJburg staan nu Strandeiland en Natuureiland in Amsterdam-Oost op de planning. Dieper het oosten in zie je dat er bij Almere en Lelystad ook nog meer woningbouw komt. Deze gemeenten groeien min of meer vast aan Diemen en Weesp, waar ook tienduizenden woningen op de planning staan. Ook Purmerend, Zaanstad en andere buurtgemeenten zijn volop bezig om op ongebruikt terrein woonwijken te realiseren. In Purmerend blijkt nog plaats voor 20.000 woningen te zijn en ook Haarlem heeft tienduizend woningen tot 2040 geplant.
Ring A10 ligt in de stad
Het is snel druk geworden en die drukte neemt alleen maar toe. Met name de geboren en getogen Amsterdammer heeft hier moeite mee. Velen klagen dat het ‘hun stad’ niet meer is, de toerist is de nieuwe duif. Als je naar de animatie (zie onderaan) kijkt zie je dat de ring A10 van Amsterdam, hún ring, door de bebouwing is opgeslokt door onder andere Nieuw-West en dat de ring A9 en de A5 de ‘nieuwe’ ring is.
Groeisnelheid is zichtbaar
Als je gaat kijken in Nieuw-West op het dak van het Ramada Apollo hotel, dan zie je hemelsbreed tien kilometer verderop Schiphol al liggen. Daartussen prijken geen hectares groene bossen, weilanden of andere open terreinen. Daar zie vooral je daken, hoogbouw en hijskranen. Om de mooie oude hoofdstad heen zie je de dat alle gemeenten binnen de MRA directe buren zijn geworden. De groei is hier zo snel gegaan dus vreemd is de ergernis of verbazing van de inwoners niet. Bijvoorbeeld Diemen, Duivendrecht en Amstelveen vallen niet binnen de officiële stadsgrenzen maar kunnen we ze inmiddels niet voorzichtig tot buitenwijken van Amsterdam gaan rekenen? Hun vaste telefoonnummer begint in ieder geval al met 020.
Van A naar B in 2040
In 2040 zullen er 3,4 miljoen mensen in de regio wonen en zullen er naar verwachting 16,5 miljoen toeristen neerstrijken op Schiphol Airport. Als het nu al vast staat in de regio, hoe moet dat dan over 22 jaar? Met zijn zevenen op zestig vierkante meter wonen is alles behalve standaard. Net als iedere avond koken, werken in de fabriek of op het platteland. Er wonen veel meer mensen in de regio, die meestal een auto bezitten. Ons (reis) gedrag, onze omgeving en de maatschappij zijn verandert en teruggaan naar vroeger, dat kan niet meer.
De MRA is een feit
Dus wenselijk of niet. De MRA is al ruim tien jaar een feit en een goede infrastructuur beslist noodzakelijk. Dubbeldeks wegen, verbredingen, een snelweg onder de stad door klinken als oplossingen voor het file probleem. In de volgende blog zal ik uitleggen waarom dit niet de oplossingen voor de congestieproblemen zijn. PS: ben jij benieuwd naar de ontwikkeling, bereikbaarheid en oplossingen binnen jouw gemeente of regio? Geert Kloppenburg geeft oplossingsgerichte lezingen met veel animaties over dit onderwerp. Voor meer informatie kijk op https://www.geertkloppenburg.nl/diensten/ of mail geert@geertkloppenburg.nl
In de onderstaande animatie belichten wij de groei van de noord, zuid en westkant van de Metropoolregio Amsterdam
Voor de groeiprognoses zijn we uitgegaan van de WLO- scenario’s hoog en laag (Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving) en de uitkomsten daarvan zijn neergelegd in de NMCA (Nationale Markt- en Capaciteitsanalyse)